· Reflü ne demektir, bütün reflüler aynı mıdır, kaç tip reflü mevcuttur?
Reflü kelime olarak “geriye doğru olan kaçak” anlamını taşır. Mide üzerinde iki farklı yerde kaçak gelişebilir. Bunlardan ilki yemek borusu alt ucu ve mide bileşkesinde yukarı doğru gelişen reflüdür. Bir diğer reflü çeşidi ise mide çıkışı ile on iki parmak bağırsağı bileşkesinde mideye doğru gelişen reflüdür. Her iki reflü de gerek oluş nedenleri ve hastalarda görülen semptomlar, gerekse tedavi prensipleri yönünden birbirinden tamamen farklı iki ayrı hastalıktır.
· Yemek borusu alt uç reflüsü nedir, nasıl gelişir?
İnsanlarda yemek borusu alt ucunda, mide ile birleşme noktasında kas liflerinin spiral yay gibi yemek borusunu sararak kasılması sonucu kendiliğinden kapalı duran bir kapak yapısı oluşmuştur. Bu kapak yapısı yüksek yoğunlukta asit içeren mide sıvısının yemek borusuna kaçmasını önler. Gelişme çağında kas yapısında oluşan zayıflıklar, öğünlerde mideyi aşırı doldurma ve şişmanlık, geceleri yatarken yemek yeme alışkanlıkları, aşırı yağlı yiyecekler gibi etkenler yemek borusunun alt ucundaki kapak yapısını gevşetir. Bu gevşeme kapak yapısının önceleri özellikle yemeklerden sonra sınırlı sürelerde, daha sonraları ise sürekli açık kalmasına neden olur. Kapak yapısının açık kalması nedeni ile yüksek yoğunlukta asit içeren mide sıvısı yemek borusuna doru kaçar. Özellikle yatar pozisyonda ve öne eğilme esnasında bu kaçak miktarı artar.
· Mide sıvısının yemek borusuna kaçması zararlı mıdır?
Mide içini döşeyen bir tür örtü dokusu vardır. Bu örtü dokusu halı gibi kalın ve yüksek asitli sıvılara karşı dayanıklıdır. Yemek borusunun içini döşeyen örtü dokusu ise ince ve narin yapılıdır, yüksek asitli sıvılar ile karşılaştığında tahriş olur ve kimyasal yanık gelişir. Bu tahriş ve kimyasal yanık süreklilik kazandığında, hastanın duyduğu rahatsızlık bir yana, bu bölgede yemek borusu alt uç kanserlerinin gelişmesi kaçınılmazdır.
· Yemek borusu alt uç reflüsü ile safra reflüsü arasındaki farklar nelerdir?
Yemek borusu alt ucu ve mide bileşkesinde gelişen reflüler ile mide çıkışı ile on iki parmak bağırsağı bileşkesinde gelişen reflüler arasında, hastalarda gelişen yakınmalar, tedavi şekilleri ve hastalığın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilecek sorunlar açısından önemli farklılıklar mevcuttur.
· Yemek borusu alt uç reflüsü olan hastalarda ne gibi şikayetler mevcuttur.
Yemek borusu alt uç reflüsü olan hastalarda en belirgin yakınma her iki göğsün tam ortasında şiddeti hastadan hastaya değişen yanma tarzındaki ağrıdır. Ağrı özellikle yemekten kısa bir süre sonra mide sıvısında asit miktarının yüksek yoğunluklara çıktığı zamanlarda artar. Hasta yemekten sonra yatarsa şiddeti daha da artar. Hasta tokken yedikleri ağzına gelir, hastanın midesi boşken gelen mide sıvısı ise hasta tarafından ağzıma acı su geliyor tarzında ifade edilir.
· Mide ile on iki parmak bağırsağı bileşkesinde oluşan reflü nedir, nasıl gelişir ?
İnsanlarda tıpkı yemek borusu alt ucunda olduğu gibi mide çıkışında da bir kapak yapısı mevcuttur. Mide çıkışındaki kapağın görevi yüksek oranda safra içeren onikiparmak bağırsağı sıvısının mideye kaçmasını önlemektir. Çünkü yağların sindirilmesini sağlayan safra sıvısı, mide için tahriş edici bir maddedir. Özellikle midenin boş olduğu saatlerde onikiparmak bağırsağından mideye kaçan safra midenin komşu bölümlerinde tahrişe neden olur. Yemek borusu alt uç reflülerine neden olan faktörler benzer şekilde mide çıkış reflülerine de neden olabilirler. Özellikle aşırı şişmanlık, yağlı ve baharatlı yiyecekler ile beslenme, kapak oluşumunun stres ve sinirsel etkiler ile gevşemesi safra reflüsüne neden olur.
· Safra sıvısının mideye kaçması zararlı mıdır?
Evet, yüksek asit yoğunluklarına dayanıklı olan mide iç örtüsü ne yazık ki safra sıvısının kimyasal etkilerine karşı dayanıksızdır. Safra sıvısı geri kaçtığı mide içerisinde mide iç örtüsünün incelerek düzleşmesine, sindirim, salgılama ve koruyucu fonksiyonlarının kaybına, ilk zamanlarda safra gastritlerine, daha geç dönemlerde ise kronik mide ülseri ve mide kanserlerinin gelişmesine neden olurlar.
· Safra reflüsü olan hastalarda ne gibi şikayetler mevcuttur.
Mide çıkışında safra reflüsü olan hastalarda yakınmalar mide boşken daha fazladır. Mide dolu iken midenin boşaltıcı hareketleri nedeni ile safra kaçağı oluşmaz. Ancak mide boşaldıktan sonra midenin boşaltıcı hareketleri sona erer ve safranın mideye kaçışı başlar. Midede oluşan safra gölcükleri, midede yaygın hassasiyet tarzı bir rahatsızlık, bulantı ve safralı kusmaya neden olur. Hastalar biraz bir şeyler yiyince rahatsızlıklarının azaldığını ve geçtiğini söylerler. Ancak zaman geçtikçe midede oluşan yaygın safra tahrişi nedeni ile hastanın bir şeyler yemesi ile şikayetlerinin azalma süreci sona erer ve şikayetler süreklilik kazanır. Mide de yaygın hassasiyet ve sürekli kusarak safra çıkarma mevcuttur, hastanın canı bir şey yemek istemez ve zamanla tabloya kilo kaybı da eklenir.
· Hangi tip reflü hastaları cerrahi olarak tedavi edilmelidir?
Yemek borusu alt uç reflülerinde, özellikle hastalık geliştikten sonraki dönemde, yani buradaki kapak yapısının sürekli açık olduğu hastaların tedavisi, kesinlikle cerrahidir. Çünkü yanlış ve yetersiz tedavi bu hastalarda yemek borusu alt uç kanserlerinin gelişmesine neden olur. Hastalığın başlangıç döneminde olanlara, kilo vermek, yağsız diyet ile beslenmek, yemelerden sonra 1 saat yatmamak, antiasit ve asit salınımını düşürücü ilaçların yararı olabilir. Yine safra reflüsü olan hastaların da başlangıç döneminde olanları medikal tedavi ve diyet uygulamaları ile iyileşebilirken, ilerlemiş vakalarda tedavi cerrahidir. Yani sonuç olarak her iki tip reflü hastalığında da erken vakalar ilaç ve diyet önerileri ile düzelebilirken, geç vakalarda tedavi cerrahidir.
