• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası

 

Op.Dr.Ali ÇALIKUŞU

Genel Cerrahi Uzmanı, Endoskopist

GASTROÖSEFAGEAL REFLÜ HASTALIĞI VE MİDE FITIĞI HAKKINDA BİLİNMEYENLER
MİDE FITIĞI
Sayfalarımız

Kolonoskopi ve rektosigoidoskopi

KOLONOSKOPİ – REKTOSİGMOİDOSKOPİ

 

 Kolon ya da  kalın bağırsak nedir : 

Kolon ya da kalın bağırsak, sindirim sistemimizin son bölümüdür.  Yaklaşık 1,5 metre uzunluğunda olan kolonun ana fonksiyonu atılacak yiyecek artıklarını depolamak ve artıkların atılmadan önce içerisindeki suyun ve diğer vücuda yararlı maddelerin emilmesini sağlamaktır. Makattan itibaren sayarsak anüs, rektum, sigmoid kolon, inen kolon, transvers kolon, çıkan kolon ve çekum olmak üzere 6 bölümden oluşur. Her bölümün yapısal özellikleri ve görev dağılımı farklıdır.


Kolonoskopi nedir :

Kalın bağırsağın içinin doğrudan görülerek incelendiği işleme  kolonoskopi adı verilir.Kolonoskop denilen cihaz kullanılarak yapılır. Kolonoskop esnek, bükülebilir, ucunda minik bir kamera olan ve 12 mm kalınlığında ve 160 cm uzunluğunda esnek, ucunda kamera ve ışık kaynağı bulunan tüp şeklinde bir cihazdır. Kolonoskopun ucundaki kamera bağırsağın iç yüzünün görüntüsünü bir bilgisayar aracılığı ile monitöre yansıtır. Bu sayede bağırsak içinde bulunan tüm anormallikler, hastalıklara ait oluşumlar, polipler, tümörler, iltihabi değişiklikler, kanamaya yol açabilen damarsal genişlemeler, v.b görülür. Kolonoskopi sırasında, saptanan normal olmayan dokuların mikroskopik incelenmesinin yapılabilmesi (patoloji tetkiki) için küçük örnekler alınabilir (biopsi) veya  polip adını verdiğimiz yapılar tamamen çıkartılabilir.

Kolonoskopinin önemi nedir:

Kolon ve rektum kanserleri tüm dünyada erkek kadın ayırt etmeksizin  2.en sık kanser nedenidir. Kanser nedeni ile ölümlerde de 2. sırada gelir. Son 10 yılda tüm dünyada saptana kolon ve rektum kanserleri sayıları giderek artmaktadır. Kolon ve rektum kanseri görülme sıklığı yaş ile birlikte artar. (özellikle 60 yaş üzeri). Amerika Birleşik Devletlerinde kolon ve rektum kanserine yaşam boyu yakalanma ihtimali %6 olarak bildirilmiştir.

Yukarıdaki paragraflarda açıkça görüldüğü gibi sayısal değerlerle ifade edildiğinde kalın bağırsak kanserinin sıklığı ve öldürücülüğü insanı korkutmaktadır. Bu kadar önemli hastalığının tanı ve tedavisinde kolonoskopi vazgeçilemez bir araçtır. Bu nedenle gelişmiş toplumlarda, 50 yaşını geçmiş herhangi bir şikayeti olmayan bireylere polip ve kanser taraması amacıyla kolonoskopi yapılmaktadır. Kalın bağırsak kanserlerinin büyük bölümü polip adını verdiğimiz bezelerin zaman içinde kötü huylu değişiklik göstermesi neticesinde gelişir. Poliplerin bulunup çıkartılması kalın bağırsak kanserinin engellenmesinde önemli bir adımdır. Özellikle birinci derecede akrabalarında bağırsak kanseri olanlarda taramaya 40 yaşında veya kanserin belirdiği yaşın 5-10 yıl öncesinde (hangisi daha erkense) başlanmalıdır.

Kolonoskopi kimlere yapılır :

İdeal olanı hastalık belirtileri yokken   kolonoskopik inceleme yaptırmaktır.  Böylece hastalıklar oluşmadan veya oluşmuşsa erken evrede tanı konulması ve daha kalıcı tedavi uygulanması mümkündür. Özellikle akrabalarında kolon kanseri olanların belirtiler yokken kolonoskopi yaptırmaları önerilir. Ekonomik ve fiziki koşullar herkese belirtiler yokken kolonoskopi yapma olanağını sağlamaz. Ancak aşağıdaki  durumlarda mutlaka kolonoskopi yapılmalıdır. Kolonoskopi tanı amacı ile

  • Daha önceleri normalken dışkılama alışkanlığında kabızlık veya ishal yönünde değişiklik olanlarda,
  • Tıbbi tedaviye rağmen geçmeyen ishali olanlarda ishal nedenini araştırmada
  • Makattan kanaması olan veya dışkısında gizli kan saptananlarda,
  • Bağırsak filmlerinde şüpheli görünüm mevcut olanlarda.
  • Nedeni açıklanamayan kilo kaybında.
  • Yaygın kanseri olanlarda ana odağın bulunmasında
  • Tedavi ile geçmeyen ve nedeni bulunamayan karın ağrısı olanlarda yapılır.

Bunun yanında kolonoskopi bazı hastalıkların tedavi sonrası  ve hastalıklı ailelerin tedavi ve sonrasında takibi için kullanılmaktadır. Bunlar sırası ile;

  • Daha önce kalın bağırsak kanseri veya polibi saptanan ve tedavi görmüş hastaların takibinde,
  • Ailesinde birinci dereceden akrabalarında kalın bağırsak kanseri olan kişilerde
  • Ailesinde rahim kanseri, yumurtalık kanseri ve meme kanseri olanlarda.
  • İnflamatuar bağırsak hastalığı (ülseratif kolit, crohn hastalığı)  olanlarda.

Yine bazı hastalıklarda kolonoskopi girişimsel bir tedavi yöntemi olarak seçilebilir. Bunlar da :

  • Polipektomi (Poliplerin çıkarılması)
  • Koterizasyon, kanamaları durdurmak için kanayan lezyonların    elektrik enerjisi kullanılarak yakılması,     
  • Skleroterapi, kanamayı durdurucu ilaçların enjeksiyonu,
  • Dilatasyon,  daralmış bağırsak bölgelerinin balon ya da bujiler yardımı ile genişletilmesi,
  • Detorsiyon, kalın bağırsağın kendi etrafında dönmesinin (volvulus) düzeltilmesi,
  • Yabancı cisim çıkarma, kolona kaçan yabancı cisimlerin yakalanarak dışarı çekilmesi durumlarında kolonoskopi bir tedavi yöntemi olarak uygulanır.

Kolonoskopi nasıl yapılır:

Kolonoskopi genelde hasta hastaneye yatırılmadan ayaktan müracaat ederek yapılır. Hastalar acil durumlar dışında, bağırsak temizliği yapılmış olarak kabul edilirler.  Şikayetleri, yapılan tüm tetkikleri, daha önceki hastalıkları, kullandığı ilaçlar, geçirdiği ameliyatlar dikkatli bir şekilde sorgulanır. Hastaya kolonoskopi işlemi hekim tarafından ayrıntılı olarak anlatılır. Hastalara gerekli ilaçları damardan verebilmek için damar yolu açılır. Hastanın yaşamsal bulgularını izlemek için  (kalp atım sayısı, kan oksijen düzeyi) monitöre bağlanır.

Bu hazırlıklar yapıldıktan sonra hastaya pozisyon verilerek  sedasyon sağlayan ilaçlar yapılır. Damar yolundan verilen bu ilaçlar hastanın kolonoskopi işlemi sırasında ağrı hissetmemesi ve uygulamanın rahat yapılabilmesi amacı ile kullanılır. Verilen ilaçların etkisi ile hasta uyku haline geçer. Çok zorunlu olmadıkça genel anestezi (Narkoz) uygulanmaz.

    Kolonoskopu hastaya uygulamadan önce makat bölgesi ışık altında görülerek muayene  edilir (rektal tuşe). Daha sonra kolonoskopi aleti dikkatli bir şekilde makatın içine doğru itilerek kolonoskopi işlemine başlanır. Sırasıyla rektum, rektosigmoid bölge, sigmoid kolon, inen kolon, transvers kolon ve çıkan kolon geçilerek çekuma ulaşılır. Daha sonra çekumdan ince bağırsağın son kısmına girilir. Burası terminal ileum olarak adlandırılır.  İnce bağırsağın bu son 20 cm'lik kısmının incelenmesi crohn hastalığı gibi özellikle burayı tutma eğiliminde olan iltihabi bağırsak hastalılarının tanısında çok önemlidir. İşlem esnasında gerektiğinde hastanın bağırsağının içerisine hava verilir. Verilen hava kolonoskopun geri çekilmesi esnasında emilerek geri alınacaktır. Kolonoskopide asıl inceleme, kolonoskopu geri çekerken yapılır. Bu çekme işlemi en az 10 dakika sürmelidir.

     Kolonoskopi sırasında, gerekli görülürse hastadan ve/veya yakınlarından izin almak şartıyla, tedavi edici işlemler yapılabilir. Örneğin bağırsak kanserine dönüşme potansiyeli olan polipler,  polipektomi yöntemi ile kolayca alınabilir.

Kolonoskopi öncesi dikkat edilmesi gereken hususlar:

Aspirin ve türevleri, (Coraspin, Ecopirin), romatizma ve ağrı kesici ilaçlar, pıhtılaşma azaltarak kanamayı artıran ilaçlar (Plavix, Pingel, Drisentin), kan sulandırıcılar (Coumadin) kolonoskopiden bir hafta önce kesilmelidir. Bu ilaçları kullanıyorsanız kolonoskopi öncesi doktorunuzun haberdar edilmesi, ve bu ilaçları öneren doktorunuz tarafından tarafından alternatif ilaç protokolü hazırlanması gerekmektedir. Parasetamol içeren ağrı kesiciler sorun teşkil etmezler.

Şeker hastalığı ilaçları, tansiyon düzenleyici ve idrar söktürücü ilaçlar kolonoskopiye engel değildirler ancak hazırlık aşamasında ve kolonoskopi esnasında bazı tedbirler alınmasını gerektirebilir.

Kalp kapakçık hastalığı, kalp kapak protezi, kalp pili (pacemaker), eklem protezi olan kişiler kolonoskopi öncesi antibiotik kullanmalıdır.

Kortizon, demir hapı, bitkisel ilaçlar veya herhangi sürekli kullanılan bir ilaç kolonoskopi öncesi mutlaka belirtilmelidir. İlaç alerjiniz varsa allerji yaptığı bilinen ilaçlar mutlaka iletilmelidir. Göz tansiyonu (glokom) olan hastaların çok küçük bir bölümünde endoskopi sırasında kullanılan midazolam isimli ilaç sakıncalı olabilir. Göz tansiyonunuz varsa doktorunuzu lütfen öncelikle bilgilendirin.

Kolonoskopi öncesi bağırsak hazırlığı:

Kolonoskopi yapılırken incelemenin tam ve amaca uygun olarak yapılabilmesi için  kolonoskopi esnasında  kalın bağırsağın dışkıdan tamamen arınmış olması gerekir. Bağırsak içinde kalacak artıklar patolojik oluşumların gözden kaçmasına neden olur. Bu yüzden kolonoskopi öncesinde bağırsak hazırlığı sürecine çok dikkatle uyulmalıdır.

Kolonoskopiden  24 saat önce katı gıda alımı durdurulur ve sadece sıvı gıdalar tüketilmeye başlanır.Sıvı gıda içinde tortu, boya maddeleri içermeyen sıvılar anlamına gelir. Alınması serbest olan sıvılar su, açık çay, maden suyu, berrak (süzülmüş) çorba, komposto suyu, limonata, gazoz, hazır satılan berrak meyve suyu (ör. elma suyu), berrak pelte ve jöledir. Bu süreç zarfında enerji takviyesi amacıyla süzme bal veya ağızda emilen akide şekerleri kullanılabilir. Katı meyve sıkacağı ile ezilip hazırlanan meyve suları (havuç, elma vb.), yağlı ve berrak olmayan çorbalar (mercimek, ezo gelin, düğün vb.), süt ve ürünleri kolonoskopi sırasında görüntüyü bozacaklarından alınmamalıdır. Bu süreç zarfında herhangi bir katı gıda (et, ekmek, meyve, peynir, vb.) alımı zaten söz konusu değildir.

Bol sıvı alımı bağırsağı tam boşalmasına yardımcı olurken, bu sırada vücudun kaybettiği su ve tuzun da yerine konmasına yardımcı olur. Kolonoskopi hazırlık sürecinde en az 4,5 – 5 litre yukarda sayılan berrak sıvı gıdalardan alınmalıdır. Sıvı alımı kolonoskopiden 2-4 saat önce kesilmelidir.

Diabet (şeker hastalığı), hipertansiyon (yüksek kan basıncı), böbrek yetmezliği gibi tıbbi durumlar varsa standart bağırsak hazırlığı protokolü kişiye özel olarak değiştirilebilecektir.

Bağırsak hazırlığı için kullanılan ilaçlar ilk kullanımdan birkaç saat sonra sıkça tuvalete gitmenizi gerektirecektir. Esasen amaçlanan su gibi ishalin sağlanıp bağırsakların boşaltılmasıdır. Bu yüzden hazırlık süresince tuvalete rahat ulaşabileceğiniz konumda olmanız ve ideal olarak yolculuk etmemeniz önerilir.

Bağırsak hazırlığı için toplam iki şişe FLEET FOSFO-SODA ORAL SOLÜSYON (45 ml) isimli müshil kullanılmaktadır. İlacın tadı şekerli olduğu için, büyük bir su bardağına boşaltılıp üzerine bol soğuk su ve limon veya ekşi gazoz veya hazır ekşi elma suyu ilave edilip yarım saat içinde 4-5 yudumda içilmesi kolaylık sağlayacaktır. Aynı ilaçtan ikinci bir şişe 6-12 saat sonra tekrar sulandırılıp içilecektir. Hazırlık süresince toplam 4,5-5 litre berrak sıvı ayrıdan mutlaka alınmalıdır. Yeterince sıvı alınmaması durumunda tuz ve sıvı kaybına bağlı sorun olabilmekte ve hazırlık yetersiz kalmaktadır. Fleet Fosfo-Soda Oral isimli ilacın alınmasını takiben nadiren şekerli tad nedeniyle hemen refleks kusma olmaktadır. Bu durumda ilaçtan yeni bir şişe daha satın alıp tekrar kullanılmalıdır. Ancak kusmanın tekrarı durumunda doktorunuzu aramanız gerekmektedir

Sabah kolonoskopi yapılacaklar için hazırlık: Kolonoskopi yapılacak günden önceki gün sabah saat 10:00’a kadar normal gıda alınır. Saat 10:00’dan sonra sadece berrak sıvılar alınacaktır. Saat 12:00’de birinci şişe FLEET FOSFO-SODA ORAL SOLÜSYON (45 ml) içilmeye başlanır ve 30 dakika içinde birinci şişe müshil bitirilir. İlaç içildikten sonra berrak sıvılardan içilmeye başlanır ve en az 2-2,5 litre sıvı alınır. Saat 18:00’de ikinci şişe  FLEET FOSFO-SODA ORAL SOLÜSYON (45 ml) içilmeye başlanır ve 30 dakika içinde ikinci şişe müshil bitirilir. İlaç içildikten sonra berrak sıvılardan içilmeye başlanır ve en az 2-2,5 litre sıvı alınır. Sabahki kolonoskopi randevusundan 2 saat öncesine arzu edildiği kadar ilave kadar berrak sıvılardan alınabilir.

Öğleden sonra kolonoskopi yapılacaklar için hazırlık: Kolonoskopi yapılacak günden önce saat 16:00 ya kadar normal gıda alınır. Saat 16:00’dan sonra sadece berrak sıvılar alınacaktır. Saat 18:00’de birinci şişe FLEET FOSFO-SODA ORAL SOLÜSYON (45 ml) içilmeye başlanır ve 30 dakika içinde birinci şişe müshil bitirilir. İlaç içildikten sonra berrak sıvılardan içilmeye başlanır ve en az 2-2,5 litre sıvı alınır. Kolonoskopi günü sabah 06:30-07:00 arası ikinci şişe  FLEET FOSFO-SODA ORAL SOLÜSYON (45 ml) içilmeye başlanır ve 30 dakika içinde ikinci şişe müshil bitirilir. İlaç içildikten sonra berrak sıvılardan içilmeye başlanır ve en az 2-2,5 litre sıvı alınır. Öğleden sonraki kolonoskopi randevusundan 2 saat öncesine arzu edildiği kadar ilave kadar berrak sıvılardan alınabilir.

Kolonoskopi Sonrası:

Kolonoskopi esnasında kullanılan ilaçlarnedeni ile işlem sonrası uyuşukluk hissedilmesi ve anlatılanların tam hatırlanmaması veya algılanmaması normaldir. Kolonoskopi yapılan bireylerin mutlaka bir refakatçi eşliğinde evine götürülmesi gerekmektedir. Unutmayın işlem sonrası ne kadar iyi olursanız olun yanınızda sizi götürecek biri olmalıdır. İlaçların etkisinin tam olarak geçeceği geçeceği ertesi güne kadar motorlu araçlar kesinlikle kullanılmamalıdır. Aynı süre zarfında alkol, yatıştırıcı ilaç kas gevşetici vb. alınmamalıdır.

Kolonoskopi sırasında üflenen havanın kalan kısmı nedeniyle hissedilen şişkinlik giderek azalır. Gazın bir kısmı emilir, bir kısmıda makat yolu ile atılır. Kolonoskopi sonrası özellikle polip alınan durumlarda makattan çok az miktarda kan gelebilir.

Karında şişkinlik ve ağrı hissinin 24 saatten sonra da devam etmesi, kusma, titreme ve ateş yükselmesi, nefes darlığı, anüsten sürekli veya bol miktarda kan gelmesi gibi durumlarda doktorunuzu hemen aramanız gerekmektedir.

Herhangi bir şikayetinizin olmaması durumunda biopsi alınmışsa sonucun konuşulması veya kolonoskopi bulgularının tartışılması için 3-4  iş günü sonrasında doktorunuzla görüşmeniz gerekmektedir.

Kolonoskopinin risk ve komplikasyonları:

Kolonoskopi oldukça emniyetli ve iyi tolere edilen bir tetkiktir. Ancak tüm tıbbi girişimlerde olduğu gibi istenmeyen ve alınan tüm tedbirlere rağmen önlenemeyen durumlar (komplikasyon) kolonoskopi neticesinde de ortaya çıkabilir. Bu bilgilendirme süreci hem kanuni yükümlükler hem de hekimin vicdani sorumluğu açısından gereklidir. Risklerin bildirilmesi ve konuşulması ile bilgilenmiş bireylerin daha sağlıklı karar vereceği gerçeğidir.

Kolonoskopi sırasında yarı uykulu bir bilinç düzeyi sağlayan ilaçlar nadiren hastalarda kalp atım hızının ve solunumun yavaşlamasına veya allerjik reaksiyona yol açabilirler. Kullanılan ilaçların antidot adı verilen panzehirleri ve allerji ile mücadele ilaçları kolonoskopi odasında hazır tutulur ve gereken durumlarda bunlar uygulanarak gelişen tabloya müdahale edilir.

Kolonoskopi sırasında nadiren, gastrointestinal sistemde kanama (binde bir) ve delinme (ikibinbeşyüzde bir), çevre dokuların (dalak gibi) zarar görmesi (oldukça nadir) gelişebilir. Bağırsak cidarında delinme zayıf bir bölgenin kolonoskop itmesine bağlı açılması veya poliplerin yakılarak çıkartılması sırasında gelişebilir. Bu durumdaki hastaların bir bölümü hastaneye yatırılma, damar yoluyla beslenme ve antibiyotik uygulaması ile iyileşirler. Ancak çok az sayıda hastaya cerrahi müdahale de gerekebilir.

Kolonoskopi sırasında bağırsak içindeki poliplerin gözden kaçması (görülememesi) nadiren mümkündür. İyi bağırsak hazırlığı yapılmadığı, dışkı artıklarının kaldığı ve birkaç milimetrelik küçük poliplerin olduğu durumlarda bu risk artar. Bu yüzden bağırsak hazırlığı programına çok dikkatle uyulması önem kazanmaktadır.

Kalın bağırsağın anatomik yapısında kişiye özel farklılıklar (aşırı uzun ve kıvrımlı olma) veya daha önce geçirilmiş karın ameliyatlarına bağlı bağırsak yapışıklıkları kolonoskopun çekuma (kalın bağırsağın sağ tarafı) ulaşmasını engelleyebilir. Bu durumda alternatif yöntemler ile bağırsakların tetkik edilmesi gerekecektir.

 

 

 





ALKALEN REFLÜ GASTRİT (Hayalet Hastalık)
ALKALEN REFLÜ GASTRİT TEDAVİSİ (Safra Kaçağı Gastriti)
Üyelik Girişi
Hava Durumu
Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi1
Bugün Toplam112
Toplam Ziyaret1120588